Ostatnim wpisem http://prawoikielnia.pl/odstapienie-od-umowy-o-roboty-budowlane-cz-1/ rozpoczęłam cykl dotyczący odstąpienia od umowy o roboty budowlane. Dzisiejszy wpis stanowi kontynuację tematu. Dotyczy możliwości odstąpienia od umowy na podstawie art. 491 par. 1k.c.
Zacznijmy od treści przepisu:
Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Przytoczony przepis ma zastosowanie do wszystkich umów wzajemnych, czyli takich w których świadczenie jednej strony jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony. Upraszczając, umowy wzajemne to większość umów spotykanych w obrocie, w których strony umawiają się, że jedna coś wykona, wyświadczy usługę lub sprzeda, a druga strona za to zapłaci lub w jakiś inny sposób się zrewanżuje.
Poniżej omówię poszczególne przesłanki umożliwiające odstąpienie od umowy o roboty budowlane. Ponieważ blog jest poświęcony umowie o roboty budowlane, przykłady dotyczące możliwości zastosowania art. 491 par. 1 k.c. ograniczam do umowy o roboty budowlane, natomiast przesłanki są takie same do wszystkich umów.
Co to znaczy zwłoka w wykonaniu zobowiązania?
Pierwszą przesłanką, którą należy ocenić, w celu udzielenia odpowiedzi na to, czy można odstąpić od umowy na podstawie art. 491 par. 1 k.c. jest zwłoka w wykonaniu zobowiązania po jednej ze stron.
Należy zatem wyjaśnić co oznaczają pojęcia zobowiązanie i zwłoka.
Zobowiązanie, to jest obowiązek nałożony zgodnie z umową na jedną ze stron. Przykładowo obowiązek rozpoczęcia prac w określonym terminie lub wykonywania prac w terminach uzgodnionych w harmonogramie obowiązek dostarczenia materiałów, urządzeń, czy dokumentacji projektowej, a także obowiązek zapłaty wynagrodzenia.
Zwłoka, to jest takie opóźnienie w wykonaniu obowiązków przewidzianych w umowie lub ich części, za które odpowiada strona, która zgodnie z umową powinna te obowiązki wykonać.
Przykładowo, wykonawca robót budowlanych miał przystąpić do wykonywania robót w dniu 5 maja 2018 r. Jest 20 czerwca 2018 r., a wykonawca nie rozpoczął jeszcze robót. Czy możemy mówić o zwłoce?
Odpowiedź na to pytanie jest typowa dla prawnika, to zależy:)
Nie można mówić o zwłoce, jeśli wykonawca nie rozpoczął prac z powodów za które nie ponosi odpowiedzialności w świetle zawartej umowy. Jakie to mogą być przypadki?
- warunki atmosferyczne uniemożliwiające realizację prac,
- okoliczności za, które odpowiada inwestor takie jak: brak frontu robót, brak materiałów, czy sprzętu potrzebnego do realizacji robót, jeżeli ich dostarczenie należy do obowiązków inwestora, brak decyzji inwestora np. co do wyboru materiałów.
Jeśli natomiast wykonawca nie rozpoczął prac z przyczyn, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność oznacza to, że mamy do czynienia ze zwłoką. Jakie mogą być okoliczności za które wykonawca robót budowlanych ponosi odpowiedzialność?
- wykonawca nie skończył jeszcze innych prac i np. nie ma odpowiedniej siły roboczej,
- opóźnienie podwykonawcy w przystąpieniu do prac,
- brak materiałów, czy sprzętu potrzebnego do realizacji robót, jeżeli ich dostarczenie należy do obowiązków wykonawcy,
- brak środków finansowych na rozpoczęcie lub realizację prac.
Wyznaczenie dodatkowego terminu na wykonanie zobowiązania:
Sama zwłoka w rozpoczęciu lub wykonywania robót budowlanych nie uprawnia jeszcze do odstąpienia od umowy. Najpierw trzeba wyznaczyć kontrahentowi dodatkowy, odpowiedni termin na wykonanie zobowiązania (określonego w umowie obowiązku), pod rygorem odstąpienia od umowy o roboty budowlane.
W jakiej formie należy wyznaczyć dodatkowy termin na wykonanie zobowiązania?
To zależy;) tym razem od treści umowy. Jeśli umowa przewiduje, że wszelkie zawiadomienia i oświadczenia należy składać w formie pisemnej pod rygorem nieważności, wyznaczenie dodatkowego terminu powinno nastąpić w formie pisemnej. Czyli należy je podpisać (zgodnie z zasadami reprezentacji!) i doręczyć kontrahentowi:
- do rąk własnych, koniecznie za pokwitowaniem,
- pocztą, co najmniej za potwierdzeniem nadania,
- kurierem.
Jeśli umowa nie przewiduje tak surowych wymogów, co do formy komunikacji, wezwanie do wyznaczenia dodatkowego terminu można złożyć także mailem, faksem, a nawet ustnie. Choć tą ostatnią formę odradzam, z uwagi na to, że w sądzie może być trudne do udowodnienia, że doszło do wyznaczenia dodatkowego terminu, jeśli druga strona temu zaprzeczy.
O czym jeszcze należy pamiętać wyznaczając dodatkowy termin?
- Po pierwsze, musi być to termin odpowiedni na wykonanie obowiązku umownego, czyli obiektywnie umożliwiający wykonanie obowiązku, do którego wzywamy.
- Po drugie wezwanie musi zawierać ostrzeżenie, że skutkiem braku wykonania określonego obowiązku umownego w dodatkowym terminie będzie lub może być odstąpienie od umowy.
O czym powinieneś wiedzieć składając oświadczenie o odstąpieniu?
Jeżeli okazało się, że Twój kontrahent jest w zwłoce w wykonaniu jakiegoś obowiązku umownego, wyznaczyłeś mu dodatkowy odpowiedni termin na wykonanie tego obowiązku, a kontrahent dalej tego obowiązku nie wykonał możesz złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy.
Co do formy oświadczenia w przedmiocie odstąpienia, uwagi są takie same, jak do wezwania do wyznaczenia dodatkowego terminu.
Natomiast w treści oświadczenia o odstąpieniu należy zawrzeć, co najmniej:
- oświadczenie o odstąpieniu od umowy (można wskazać czy odstąpienie dotyczy całości czy części umowy, ale nie jest to konieczne dla skutecznego odstąpienia od umowy),
- nr umowy, której dotyczy oświadczenie o odstąpieniu, a w braku numeru inne dane pozwalające na jej identyfikację takie jak np. data zawarcia i przedmiot umowy,
- uzasadnienie, z którego wynika, że zostały spełnione opisane wyżej przesłanki do odstąpienia.
Podanie podstawy prawnej nie jest obowiązkowe, co więcej nawet mylne podanie podstawy prawnej nie ma znaczenia dla oceny skuteczności oświadczenia o odstąpieniu.
Poniżej przykładowa treść oświadczenia o odstąpieniu od umowy:
Oświadczam, że odstępuję od umowy o roboty budowlane nr XYZ/2018 z dnia 1 maja 2018 r. na podstawie art. 491 par. 1 k.c. w całości.
Powyższe uzasadniam tym, że wykonawca zgodnie z par. 2 ust. 1 umowy miał rozpocząć prace w terminie 5 maja 2018 r.Wykonawca z przyczyn za które ponosi odpowiedzialność nie wywiązał się z tego obowiązku. W dniu 8 maja 2018 r. wykonawca został wezwany do rozpoczęcia prac w terminie do dnia 13 maja 2018 r., pod rygorem odstąpienia od umowy. Pomimo upływu dodatkowego terminu wykonawca do dnia dzisiejszego nie rozpoczął realizacji prac.
Podsumowanie:
Jeśli masz jakieś pytania dotyczące możliwości odstąpienia od umowy na podstawie art. 491 par. 1 k.c., zapraszam do kontaktu:) W kolejnych wpisach zgodnie z zapowiedzą przybliżę inne możliwości odstąpienia od umowy o roboty budowlane.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }